Ramnavami 2024: हिंदू पंचांगानुसार चैत्र महिन्यात येणाऱ्या नवमी तिथीला श्रीराम नवमी साजरी केली जाते. यंदा 17 एप्रिल 2024 रोजी रामनवमी साजरी केली जाईल. प्रभू श्रीराम हे विष्णूंचे सातवे अवतार असून हिंदू धर्मात रामनवमी या सणाला विशेष महत्त्व आहे. चला तर मग जाणून घेऊया रामनवमी का साजरी केली जाते?
सामग्री सारणी
Ramnavami 2024: चैत्र शुद्ध नवमी हा हिंदू पंचांगानुसार चैत्र महिन्यातील नवरात्रचा नववा दिवस आहे. या नवमीला भगवान विष्णूंचा सातवा अवतार समजले गेलेले मर्यादा पुरुषोत्तम प्रभू श्रीरामांचा जन्म दुपारी बारा वाजता झाला. भर दुपारी व रणरणत्या उन्हात श्रीरामांचा जन्म झाला होता. जीव व जग जेव्हा आधी, व्याधी व उपाधी यांनी तप्त होतात तेव्हा त्यांना शांती व सुख देण्यासाठी,भगवंत अवतार घेत असतात.
रामाचा जन्मोत्सव भारतात ठिकठिकाणी मोठ्या धुमधडाक्यात साजरा केला जात असतो. कारण प्रभू श्रीरामाच्या जन्माने व जीवनाने संपूर्ण मानव जातीला मार्गदर्शन लाभलेले आहे. कौटुंबिक, सामाजिक, नैतिक, तसेच राजकीय मर्यादेत राहूनही पुरुष उत्तम कसा होऊ शकतो हे मर्यादा पुरुषोत्तम रामाचे जीवन आपल्याला समजावते.
Ramnavami 2024: श्रीराम नवमीच्या हार्दिक शुभेच्छा!
श्री राम नवमीच्या दिवशी मठ-मंदिरात भजन, पूजन, कीर्तन, प्रवचन इत्यादी कार्यक्रम करून मर्यादा पुरुषोत्तम प्रभू श्रीराम यांचा जन्मोत्सव सोहळा साजरा केला जातो. काही ठिकाणी गुढीपाडवा ते राम नवमी या काळात रामायण ग्रंथाचे वाचन, राम कथेचे निवेदन, गीत रामायणाचे गायन इत्यादी कार्यक्रमांनी रामनवमी साजरी केली जाते.
त्रेतायुगात रावणाचा अहंकार आणि अत्याचार वाढलेला होता. जनता ह्या अत्याचाराने त्रस्त होती. धर्माची पुनर्स्थापना करण्यासाठी आणि रावणाचा अत्याचार संपवण्यासाठी भगवान विष्णूंनी सातवा अवतार घेतला. प्रभू श्रीरामांचा जन्म चैत्र शुक्ल नवमीला राजा दशरथ यांच्या घरी, राणी कौशल्या मातेच्या पोटी झाला होता. राजा दशरथ यांना तीन बायका होत्या, परंतु फार काळ राजा दशरथ यांना संततीचे सुख कोणी देऊ शकले नाही.
पुत्रप्राप्तीसाठी राजा दशरथ यांना वशिष्ठ ऋषींनी पुत्र कामेष्टी यज्ञ करण्याची कल्पना दिली होती. त्यानुसार राजा दशरथ यांनी यज्ञ केला आणि यज्ञकुंडातून एक दैविक पुरुष हातात खीरची वाटी घेऊन बाहेर आला. यज्ञ संपल्यानंतर राजा दशरथाच्या तिन्ही पत्नींनी खीर खाल्ली. नऊ महिन्यानंतर ज्येष्ठ राणी कौशल्या यांच्या पोटी भगवान विष्णूचा सातवा अवतार श्री राम, कैकयी यांच्या पोटी भरत आणी सुमित्रा यांच्या पोटी लक्ष्मण व शत्रुघ्न यांचा जन्म झाला.
Ramnavami 2024: रामराज्याची सुरुवात!
रामनवमी तिथी व मुहूर्त
हिंदू पंचांगानुसार चैत्र महिन्यातील नवमी तिथी मंगळवार दिनांक 16 एप्रिल 2024 रोजी दुपारी 1:23 पासून सुरू होईल आणि नवमी तिथी 17 जानेवारी 2024 रोजी दुपारी 3:15 पर्यंत चालेल.
रामनवमी पूजा कशी करावी?
प्रभू श्रीरामांची पूजा करताना त्यांना करंगळी जवळच्या बोटाने म्हणजेच अनामिकेने गंध लावतात. रामांना हळद कुंकू वाहताना आधी हळद आणि नंतर कुंकू, उजव्या हाताचा अंगठा आणि अनामिका यांच्या चिमटीत घेऊन चरणांवर वाहतात. प्रभू श्रीराम पुजेदरम्यान केवडा, चंपा, चमेली, आणी जाई ही फुले देखील वाहतात.
हेही वाचा: मृत्युंजय मंत्राचे चमत्कारिक फायदे!
श्री राम रक्षा स्तोत्र
श्रीगणेशाय नमः । अस्य श्रीरामरक्षास्तोत्रमन्त्रस्य । बुधकौशिकऋषिः । श्रीसीतारामचन्द्रो देवता । अनुष्टुप् छन्दः । सीता शक्‍तिः । श्रीमत् हनुमान् कीलकम् । श्रीरामचन्द्रप्रीत्यर्थे जपे विनियोगः ।।
।। अथ ध्यानम् ।।
ध्यायेदाजानुबाहुन्, धृतशरधनुषम्, बद्धपद्मासनस्थम् पीतं वासो वसानन्, नवकमलदलस्पर्धिनेत्रम् प्रसन्नम् । वामाङ्कारूढसीता, मुखकमलमिलल्, लोचनन् नीरदाभम् नानाऽलङ्कारदीप्तन्, दधतमुरुजटा, मण्डलम् रामचन्द्रम् ।।
।। इति ध्यानम् ।।
चरितम् रघुनाथस्य, शतकोटिप्रविस्तरम् ।
एकैकमक्षरम् पुंसाम्, महापातकनाशनम् ।।१।।
ध्यात्वा नीलोत्पलश्यामम्, रामम् राजीवलोचनम् । जानकीलक्ष्मणोपेतञ्, जटामुकुटमण्डितम् ।।२।।
सासितूणधनुर्बाण, पाणिन् नक्‍तञ्चरान्तकम् ।
स्वलीलया जगत्त्रातुम्, आविर्भूतमजं विभुम् ।।३।।
रामरक्षाम् पठेत्प्राज्ञः, पापघ्नीं सर्वकामदाम् ।
शिरो मे राघवः पातु, भालन् दशरथात्मजः ।।४।।
कौसल्येयो दृशौ पातु, विश्वामित्रप्रियः श्रुती ।
घ्राणम् पातु मखत्राता, मुखं सौमित्रिवत्सलः ।।५।।
Ramnavami 2024: श्रीराम नवमीच्या हार्दिक शुभेच्छा!
जिह्वां विद्यानिधिः पातु, कण्ठम् भरतवन्दितः ।
स्कन्धौ दिव्यायुध पातु, भुजौ भग्नेशकार्मुकः ।।६।।
करौ सीतापतिः पातु, हृदयञ् जामदग्न्यजित् ।
मध्यम् पातु खरध्वंसी, नाभिञ् जाम्बवदाश्रयः ।।७।।
सुग्रीवेशः कटी पातु, सक्थिनी हनुमत्प्रभुः ।
ऊरू रघूत्तमः पातु, रक्षःकुलविनाशकृत् ।।८।।
जानुनी सेतुकृत् पातु, जङ्घे दशमुखान्तकः ।
पादौ बिभीषणश्रीदः, पातु रामोऽखिलं वपुः ।।९।।
एताम् रामबलोपेताम्, रक्षां यः सुकृती पठेत् ।
स चिरायुः सुखी पुत्री, विजयी विनयी भवेत् ।।१०।।
पातालभूतलव्योम, चारिणश्छद्मचारिणः ।
न द्रष्टुमपि शक्‍तास्ते, रक्षितम् रामनामभिः ।।११।।
रामेति रामभद्रेति, रामचन्द्रेति वा स्मरन् ।
नरो न लिप्यते पापैर्, भुक्तिम् मुक्तिञ् च विन्दति ।।१२।।
जगज्जैत्रेकमन्त्रेण, रामनाम्नाऽभिरक्षितम् ।
यः कण्ठे धारयेत्तस्य, करस्थाः सर्वसिद्धयः ।।१३।।
वज्रपञ्जरनामेदं, यो रामकवचं स्मरेत् ।
अव्याहताज्ञः सर्वत्र, लभते जयमङ्गलम् ।।१४।।
आदिष्टवान् यथा स्वप्ने, रामरक्षामिमां हरः ।
तथा लिखितवान् प्रातः, प्रबुद्धो बुधकौशिकः ।।१५।।
Ramnavami 2024: श्रीराम नवमीच्या हार्दिक शुभेच्छा!
आरामः कल्पवृक्षाणां, विरामः सकलापदाम् । अभिरामस्त्रिलोकानाम्, रामः श्रीमान् स नः प्रभुः ।।१६।।
तरुणौ रूपसम्पन्नौ, सुकुमारौ महाबलौ ।
पुण्डरीकविशालाक्षौ, चीरकृष्णाजिनाम्बरौ ।।१७।।
फलमूलाशिनौ दान्तौ, तापसौ ब्रह्मचारिणौ ।
पुत्रौ दशरथस्यैतौ, भ्रातरौ रामलक्ष्मणौ ।।१८।।
शरण्यौ सर्वसत्त्वानां, श्रेष्ठौ सर्वधनुष्मताम् ।
रक्षःकुलनिहन्तारौ, त्रायेतान् नौ रघूत्तमौ ।।१९।।
आत्तसज्जधनुषा, विषुस्पृशा-वक्षयाशुगनिषङ्गसङ्गिनौ ।
रक्षणाय मम रामलक्ष्मणावग्रतः,पथि सदैव गच्छताम् ।।२०।।
सन्नद्धः कवची खड्गी, चापबाणधरो युवा । गच्छन्मनोरथोऽस्माकम्, रामः पातु सलक्ष्मणः ।।२१।।
रामो दाशरथिः शूरो, लक्ष्मणानुचरो बली ।
काकुत्स्थः पुरुषः पूर्णः, कौसल्येयो रघूत्तमः ।।२२।।
वेदान्तवेद्यो यज्ञेशः, पुराणपुरुषोत्तमः ।
जानकीवल्लभः श्रीमान्, अप्रमेयपराक्रमः ।।२३।।
Ramnavami 2024: श्रीराम नवमीच्या हार्दिक शुभेच्छा!
इत्येतानि जपन्नित्यम्, मद्भक्तः श्रद्धयाऽन्वितः ।
अश्वमेधाधिकम् पुण्यं, सम्प्राप्नोति न संशयः ।।२४।।
रामन् दूर्वादलश्यामम्, पद्माक्षम् पीतवाससम् ।
स्तुवन्ति नामभिर्दिव्यैर्, न ते संसारिणो नरः ।।२५।।
रामं लक्ष्मणपूर्वजम् रघुवरम्, सीतापतिं सुन्दरम् काकुत्स्थङ् करुणार्णवङ् गुणनिधिं, विप्रप्रियन् धार्मिकम् ।
राजेन्द्रं सत्यसन्धन्, दशरथतनयं, श्यामलं शान्तमूर्तिम् वन्दे लोकाभिरामम्, रघुकुलतिलकम्, राघवम् रावणारिम् ।।२६।।
रामाय रामभद्राय, रामचन्द्राय वेधसे ।
रघुनाथाय नाथाय, सीतायाः पतये नमः ।।२७।।
श्रीराम राम रघुनन्दन राम राम श्रीराम राम भरताग्रज राम राम । श्रीराम राम रणकर्कश राम राम श्रीराम राम शरणम् भव राम राम ।।२८।।
श्रीरामचन्द्रचरणौ मनसा स्मरामि श्रीरामचन्द्रचरणौ वचसा गृणामि । श्रीरामचन्द्रचरणौ शिरसा नमामि श्रीरामचन्द्रचरणौ शरणम् प्रपद्ये ।।२९।।
माता रामो, मत्पिता रामचन्द्रः स्वामी रामो, मत्सखा रामचन्द्रः । सर्वस्वम् मे, रामचन्द्रो दयालुर्, नान्यञ् जाने, नैव जाने न जाने ।।३०।।
Ramnavami 2024: श्रीराम नवमीच्या हार्दिक शुभेच्छा!
दक्षिणे लक्ष्मणो यस्य, वामे तु जनकात्मजा ।
पुरतो मारुतिर्यस्य, तं वन्दे रघुनन्दनम् ।।३१।।
लोकाभिरामम् रणरङ्गधीरम्, राजीवनेत्रम् रघुवंशनाथम् । कारुण्यरूपङ् करुणाकरन् तम्, श्रीरामचन्द्रं शरणम् प्रपद्ये ।।३२।।
मनोजवम् मारुततुल्यवेगञ्, जितेन्द्रियम् बुद्धिमतां वरिष्ठम् । वातात्मजं वानरयूथमुख्यं, श्रीरामदूतं शरणम् प्रपद्ये ।।३३।।
कूजन्तम् रामरामेति, मधुरम् मधुराक्षरम् ।
आरुह्य कविताशाखां, वन्दे वाल्मीकिकोकिलम् ।।३४।।
आपदामपहर्तारन्, दातारं सर्वसम्पदाम् ।
लोकाभिरामं श्रीरामम्, भूयो भूयो नमाम्यहम् ।।३५।।
भर्जनम् भवबीजानाम्, अर्जनं सुखसम्पदाम् ।
तर्जनं यमदूतानाम्, रामरामेति गर्जनम् ।।३६।।
रामो राजमणिः सदा विजयते, रामम् रमेशम् भजे रामेणाभिहता निशाचरचमू, रामाय तस्मै नमः ।
रामान्नास्ति परायणम् परतरम्, रामस्य दासोऽस्म्यहम् रामे चित्तलयः सदा भवतु मे, भो राम मामुद्धर ।।३७।।
राम रामेति रामेति, रमे रामे मनोरमे ।
सहस्रनाम तत्तुल्यम्, रामनाम वरानने ।।३८।।
।। इति श्रीबुधकौशिकविरचितं, श्रीरामरक्षास्तोत्रं सम्पूर्णम् ।।
।। श्रीसीतारामचन्द्रार्पणमस्तु ।।
अनुराधा पौडवाल यांच्या स्वरात संपूर्ण रामरक्षा YouTube वर ऐकण्यासाठी येथे क्लिक करा.
Ramnavami 2024: श्रीराम नवमीच्या हार्दिक शुभेच्छा!
निष्कर्ष:
हिंदू पंचांगानुसार चैत्र महिन्यात येणाऱ्या नवमी तिथीला श्रीराम नवमी साजरी केली जाते. श्रीरामांचा जन्मोत्सव भारतात ठिकठिकाणी मोठ्या धुमधडाक्यात साजरा केला जात असतो. कारण प्रभू श्रीरामाच्या जन्माने व जीवनाने संपूर्ण मानव जातीला मार्गदर्शन लाभलेले आहे. कौटुंबिक, सामाजिक, नैतिक, तसेच राजकीय मर्यादेत राहूनही पुरुष उत्तम कसा होऊ शकतो हे मर्यादा पुरुषोत्तम रामाचे जीवन आपल्याला समजावते.
वारंवार विचारले जाणारे प्रश्न:
1. रामनवमी का साजरी करतात?
चैत्र शुद्ध नवमीला भगवान विष्णूंचा सातवा अवतार समजले गेलेले मर्यादा पुरुषोत्तम प्रभू श्रीरामांचा जन्म झाला. प्रभू श्रीरामांचा जन्मदिवस म्हणून रामनवमी हा उत्सव साजरा केला जातो.
2. रामनवमी कधी आहे?
हिंदू पंचांगानुसार चैत्र महिन्यात येणाऱ्या नवमी तिथीला श्रीराम नवमी साजरी केली जाते. यंदा 17 एप्रिल 2024 रोजी रामनवमी साजरी केली जाईल.
